به گزارش روابط عمومی پژوهشکده اکولوژی دریای خزر، در این یاداشت عوامل موثر یا همان قائده سر انگشتی (Rule of thumb) مد نظر می باشد تا بهره بردار با اندازه گیری حداقل پارامترهای محیطی و شناخت کانون مشکل به رفع آن مبادرت نماید.

فاکتورهای موثر تاثیرگذار بر کیفیت آب در هر یک از روش های پرورش قزل آلا:

1- پرورش ماهی با آب رودخانه: نهرهـا و رودخانـه هـايي كـه از منـاطق مردابـي، صـنعتي يـا شـهري مي آيند بدليل احتمال ورود فاضـلاب، بـراي آبـزي پـروري مناسـب نيـستند . معايـب ديگـر رودخانه ها عبارتست از نوسانات ميزان آبدهي، وجود گل آلودگي و احتمال ورود هرزآب هـاي سـطحي، احتمـال طغيان آب و سيلابي شدن به دليل سرعت زياد آن در مواقع بارندگي هاي شـديد و يـا ذوب برف ها، رسوبگذاري زياد كه لايروبي آن ها هزينه زيـادي خواهـد داشـت. همچنین احتمـال يخبنـدان آب رودخانه در بعضي شرايط خاص، نوسـانات حرارتـي زيـاد، احتمـال ورود آلـودگي هـاي انگلـي، قارچي و باكتريايي نیز بدليل وجود ماهيان بومي در رودخانه وجود دارد.

2- پرورش ماهی در استخرخاکی: آب ايـن اسـتخر هـا مي تواند از چاه، قنات، چشمه يا رودخانه تامين شود . استخر بايـستي بـدون پوشـش گيـاهي باشد. بهتر است قبل از ماهي دار كردن، كف استخر خاكي با لايـه اي از سـنگريزه پوشـانيده شود تا گل آلودگي آب در طول دوره پرورش كمتر شود. میزان اکسیژن محلول، کیفیت رسوبات کف استخرها و تولید گازهای متان و سولفید هیدروژن از عوامل مهم در مدیریت می باشد.

3-پرورش ماهی در شالیزار: در این سیستم اکسیژن محلول آب  و سموم کشاورزی  از عوامل مهم در کیفیت آب می باشند.

4 - پرورش ماهي با بهره برداري از منابع آبي خرد (چاه، قنات، چشمه): از معايـب استفاده از چـشمه مي توان به وجود گاز هـاي محلـول مـضر در آن از قبيـل ازت، گوگرد، دي اكـسيدكربن و كمبـود اكسيژن محلول اشاره كرد. براي مقابله با اين مشكل مسير آب تا مزرعه را طولاني مي كننـد و يا با هوادهي گازهای مضر را رفع مي كنند. عناصر سنگين (از قبيل آهـن و مـس ) نیز ممكـن اسـت در آب چشمه وجود داشته باشند كه هم براي ماهي و هم براي انسان خطرناك اسـت که ايجـاد مسموميت و مرگ و مير در ماهي ها مي كند. وجود آهن با ظرفیت- 2 بر کیفیت آب تاثیر نامطلوب خواهد گذاشت. همچنین در قنات امکان حضور ماهیان هرز وجود دارد.

5-پرورش ماهی در کانالهای انتقال آب: كاهش شديد ميزان آب در اثر نفوذ و تبخير در برخي كانالها، ورود آبهاي شور حاصل از زهكش خاكهاي شور به كانال،  رسوب لجن و گل در كف كانال و پر شدن حجم كانال و آلودگي با سموم دفع آفات نباتي از عوامل موثر می باشند.

6-  پرورش ماهي به روش فوق متراكم (مداربسته): عملكرد تجهيزات نـصب شـده بـراي تـأمين شـرايط زيـستي مناسـب بـراي حداقل دو موجود زنده؛ يكي ماهي حساس قزل آلاي رنگين كمان و ديگـري بـاكتري هـاي تجزيه كننده نیتروژن مربوط به  مجموع آمونیوم و آمونیاک (TAN) توليدي در سيستم و حذف آن به صورت NH4  غير يـونيزه سـمي براي پرورش ماهي، مهم می باشد. در مجموع کنترل ظرفیت اکسیژنی و کنترل ظرفیت آمونیاکی بسیار با اهمیت می باشد.

7-پرورش ماهي در محيطهاي محصور (Cage Culture) (آبهای داخلی و دریایی): قفس هـا در معـرض آلودگي با آب هاي روان آلوده به سموم دفع آفات نباتي رودخانه ها می باشند.  ورود كودهای کشاورزی به درياچـه/دریا  با بـالا بـردن جمعيـت فیتوپلانكتون و بروز شکوفایی، احتمال خطر ايجاد كمبود اُكسيژن را بالا مي برد.